ADDIE MODELİ
1990’lı yıllardan sonra öğretim tasarımı çekirdek modele göre; tüm modellerdeki ayrıntılı işlemleri özetleyici nitelikte olan temel beş aşamada ifade edilmiştir. Bu aşamalar; analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamalarıdır. Bizim ele alacağımız model olan ADDIE modeli ise; bu temel beş aşamayı içeriğinde barındırdığı ve öğretimin genel tanımlarından yola çıktığı için çekirdeksel öğretim tasarımı modellerlinden biridir. (1)
ADDIE ismi, modelin içerdiği basamaklardan gelmektedir. Bu basamaklarda yazılan raporlar, uygulanan anketler ve söyleşiler tasarlanacak olan dersin güvenilir veriler üzerine inşaa edilmesini sağlamakla birlikte; tasarımcıya bir kaynak oluşturmaktadır. (2)
· Analiz ( Analysis )
· Tasarım ( Design )
· Geliştirme ( Development )
· Uygulama ( Implementation )
· Değerlendirme ( Evaluation )
ANALİZ
Analiz aşamasında ihtiyaç analizi yapılarak, mevcut öğretim problemleri, öğrenenlerin (çalışanların) beklentileri, ön bilgileri (varolan), mevcut beceri ve yeterlilikleri, öğrenme ortamı, öğretim amaçları ve hedefleri belirlenir. Bunlar belirlenirken aşağıdaki sorular irdelenebilir. Tabii ki bu sorular değişebilir veya bu soruların yenileri oluşturulabilir. (3)
- Öğrenenler kimler? ve bu kişilerin karakteristik özellikleri neler?
- Bu kişilerin sahip olması istenilen yeni davranış kalıpları neler?
- Öğrenmeyi engelleyen etmenler var mı? Varsa bunlar nelerdir?
- Yetişkin öğrenme modelleri neler? Hangileri kullanılabilir?
- Bu eğitim sürecinin zaman kısıtlaması var mı? Varsa nedir?
- Eğitim alacak kişilerin görev tanımları nelerdir?
- İş analizi nasıldır?
- Performans sistemi nasıldır ve kriterleri nelerdir?
Analiz aşamasında incelenmesi gereken unsurlar:
- Öğrencilerin dersten alması gereken kazanımlar,
- İhtiyaç analizi,
- Öğrenci analizi,
- Öğrenmenin gerçekleşeceği ortam analizi,
- İçerik analizi,
- Medya analizi şeklindedir.
TASARIM
Tasarım aşaması da öğrenme hedefleri, ölçme araçları, alıştırmalar ve etkinlikler, içerik, konu analizi, ders planlama ve materyal seçimi ile ilgilidir. Tasarım aşaması sistematik ve belirli olmalıdır. Öğretim tasarım planı her bir unsuru detaylara dikkat edilerek hazırlanmalı ve ihtiyaç analizini dikkate alarak planlanmalıdır. Bu aşamadaki adımlar:
- Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor hedef davranışlara göre içeriklerin oluşturulması
- Tüm kaynakların incelenmesi (Media, internet, kaynak kitap, uzman kişi, prosedür vb.), hedef davranış ve içerik doğrultusunda öğretim stratejisinin oluşturulması.
- Etkinliklerin ve materyallerin hazırlanması (interaktif veya sınıf)
- Ölçme ve değerlendirme araçlarının hazırlanması
- Tasarımın küçük gruplarda denenmesi
GELİŞTİRME
Bütün öğretim materyalleri, öğretimde kullanılacak tüm araçlar, her tür destek materyalleri geliştirme aşamasında hazırlanır, uygun öğrenme ortamı yaratılır. Ürün bu aşamada geliştirilir ve çoğunlukla düzeltmeye dönük bir değerlendirme yapılarak, yeniden düzenlemeye gidilir. (4)
UYGULAMA
Uygulama aşamasında, öğretmen (eğitmen) kılavuz kitabı veya materyali (interaktif de olabilir ve öğrenci (öğrenen) kılavuzu (aynı şekilde interaktif olabilir) geliştirilir ve uygulanır. Geliştirilmiş olan tasarımın nasıl uygulanacağı konusunda eğitmenlere yol göstermek ve eğitime katılacak olanlara da bu eğitimde neleri nasıl yapacaklarına dair yardımcı olmak amaçtır.
Bu aşamada artık sınıfa inilir. Gerek sınıf eğitimi, gerek saha eğitimi, gerekse web tabanlı bir öğretim olsun. Uygulama yapılarak sonucunda özellikle aşağıdaki sorular irdelenir;
- Ne işe yaradı / ne işe yaramadı?
- Neleri değiştirmem gerekiyor? (Eklemeler ve çıkarmalar)
- Daha başka hangi etkinlikleri kullanabilirim veya hangi değerlendirmeleri yapabilirim?
DEĞERLENDİRME
Öğretim tasarımının verimliliği ve etkililiğini ölçmek için oluşturulan bir değerlendirme sürecidir. Değerlendirme iki bölümden oluşur; şekillendirici yada biçimlendirici olarak tanımlanan ADDIE tasarımının her aşamasında gerçekleştirilen ara değerlendirmeler ve diğeri de özet değerlendirme olarak adlandırılan sürecin sonunda gerçekleştirilen ve ADDIE tasarımının bir bütün olarak değerlendirildiği bölümdür. (5)
Öğretim tasarımının verimliliği ve etkililiğini ölçmek için oluşturulan bir değerlendirme sürecidir. Değerlendirme iki bölümden oluşur; şekillendirici yada biçimlendirici olarak tanımlanan ADDIE tasarımının her aşamasında gerçekleştirilen ara değerlendirmeler ve diğeri de özet değerlendirme olarak adlandırılan sürecin sonunda gerçekleştirilen ve ADDIE tasarımının bir bütün olarak değerlendirildiği bölümdür. (5)
Değerlendirme aşamasında incelenmesi gereken başlıca unsurlar:
- Öğretimi değerlendirmede kullanılan teknikler,
- Öğretim tasarımının ( materyallerin ) değerlendirilmesi,
- Kazanımların değerlendirilmesi,
- Bu incelemelere göre yapılması gereken değişiklikler şeklindedir.
KAYNAKÇA


























